Ψυχολογία του αθλητή και η σημασία της ψυχικής προετοιμασίας

Ακούγοντας τον όρο  αθλητή, αυτόματα η πρώτη σκέψη αφορά τις σωματικές ικανότητες και διάπλαση ενός ατόμου. Εν γένει όμως ο αθλητισμός αποτελεί μία «διαδραστική» διαδικασία, που συμπεριλαμβάνει τόσο την φυσική κατάσταση , την σωματική διάπλαση και τις δεξιότητες αυτής, όσο και της διανοητικής και ψυχικής κατάστασης . Ανέκαθεν όμως,  προκειμένου να εκπληρωθεί ο στόχος ή η απόδοση, η «νίκη» στον αγώνα και η αντιμετώπιση του αντιπάλου, η σωματική προετοιμασία δεν επαρκεί . Η απόδοση αφορά ένα σύνολο παραγόντων , και είναι ιδιαίτερα συνδεδεμένη με την ψυχική κατάσταση του αθλητή, την συγκέντρωση , την πειθαρχία και άλλα τα οποία συμβάλλουν ενεργά στην «επιτυχία» του. Η επιλογή στόχων, η αντιμετώπιση του στρές πριν από τον αγώνα, η προετοιμασία για την αντιμετώπιση των θεατών, την αντιμετώπιση των αποφάσεων των κριτών ή των διαιτητών, η αντιμετώπιση του αντιπάλου, η ανάπτυξη της αυτορρύθμισης της ψυχικής κατάστασης είναι μόνο λίγα από τα αντικείμενα που ανήκουν στην ψυχολογική προετοιμασία του αθλητή μπορούν  να συμβάλλουν σημαντικά για την επίτευξη καλύτερων αθλητικών επιδόσεων.

Ωστόσο, συχνά η προσοχή της προετοιμασίας των αθλητών παραμένει εστιασμένη στην σωματική φροντίδα και απόδοση, παραμελώντας τη σημασία της ψυχολογικής προετοιμασίας και της διαχείρισης διάφορων σκέψεων και συναισθημάτων που απασχολούν τον αθλητή είτε πριν από τον αγώνα, είτε στη διάρκεια προπονήσεων είτε κατά την επιστροφή τους μετά από ένα σοβαρό τραυματισμό αλλά και με άλλες διαστάσεις  . Πιο συγκεκριμένα, ο ρόλος της ψυχικής προετοιμασίας συνίσταται στην καθοριστική σημασία των ψυχικών και νοητικών λειτουργιών στις διαδικασίες μάθησης και εκτέλεσης των ασκήσεων και στο γεγονός ότι όταν είναι τέλεια προετοιμασμένος από πλευράς φυσικής κατάστασης , τότε η απόδοση του στον αγώνα καθορίζεται από την ψυχική του κατάσταση.

Η ψυχική προετοιμασία είναι μία πολύπλοκη διαδικασία , η οποία δημιουργεί όλες εκείνες τις προϋποθέσεις που βοηθούν τον αθλητή να φτάσει στο ιδανικό επίπεδο απόδοσης , όπως η συναισθηματική σταθερότητα, η αυτοπεποίθηση, η αποφασιστικότητα  και η ικανότητα συγκέντρωσης, αγγίζοντας το μέγιστο δυνατό της όρεξης και της ενέργειας που απαιτείται για να αγωνιστεί. Επιπλέον, ο τρόπος διαχείρισης του εαυτού σε κατάσταση πίεσης ,  συμπεριφοράς και εναρμόνισης με τους άλλους αθλητές , ανήκουν σε αξίες και ικανότητες που αναπτύσσονται μέσω της ψυχικής προετοιμασίας .

Τέλος, όπως υποστήριξε και ο Nitsch(1982), κανένας ψυχολόγος δεν είναι ικανός να κάνει πρωταθλητή ένα παιδί χωρίς σωματικά προσόντα  αλλά και κανένας αθλητής δεν μπορεί να γίνει υψηλού επιπέδου, αν παραμελήσει τους βασικούς ψυχολογικούς παράγοντες.

Γράφτηκε από την:  Σοφία Ηλιοπούλου (Ψυχολόγος-Οικ. Ψυχοθεραπεύτρια)